سندروم درد میوفاسیال چیست؟

درد شانه ناشی از سندروم درد میوفاسیال یکی از شایع‌ترین محل‌های اولیه این درد است. در این حالت یک نقطه دردناک و حساس در پشت کتف (معمولاً در بالای زاویه داخلی کتف) قرار دارد یعنی جایی که به پایین ستون فقرات گردنی نزدیک است. از سایر نقاط شایع این درد در پشت کتف می‌توان به کناره داخلی کتف یعنی کتف و ستون فقرات سینه‌ای اشاره کرد. شرکت تجهیزات پزشکی برجیس تصمیم دارد شما را با این موضوع به صورت کامل آشنا نماید.

در ابتدا درد در همین محل رخ می‌دهد و مجرا با پیشرفت بیماری، درد به پشت و یا بغل گردن پشت قفسه سینه، جلوی قفسه سینه در همان سمت و از همه مهم‌تر به شانه، بازو و حتی به انگشتان دست هم می‌رسد. گاهی هم‌زمان با این درد بیمار احساس ضعف در عضلات اطراف شانه و بازو نیز دارد.

درد ناشی از این بیماری نیز مانند سایر بیماری‌های اسکلتی عضلانی مانند آرتروز مفاصل، با سرما و استرس و ناراحتی بیشتر شد و با گرما و آرامش کمتر می‌شود. این دردها معمولاً شب‌ها با دراز کشیدن و استراحت کردن بدتر می‌شوند ممکن است مانع خواب راحت بیمار گردد و یا در طول شب چندین بار او را از خوب بیدار کنند یا حتی مانع خواب شوند.

ممکن است با فشار دادن، کوبیدن و ضربه زدن روی نقطه دردناک احساس خوشایندی همراه با کاهش درد به بیمار دست دهد. به‌ندرت ممکن است بیمار احساس درد بسیار شدیدی کند. درد عضلانی می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. این بیماری ممکن است با دردهای گردن (بیماری دیسک گردن) و یا بیماری‌های قلبی هم اشتباه شود.

درمان بیماری میوفاسیال با الکتروتراپی

خرید دستگاه فیزیوتراپی خانگی و استفاده از آن نقش بسیار مهمی در درمان این بیماری دارد. فیزیوتراپی از طریق کشش ملایم و ورزش باعث بهبود و دامنه حرکتی و هماهنگی حرکات می‌شود و یا برطرف کردن نقاط حاشیه‌ای می‌توان تقویت عضلات را شروع نمود. در این روش درمانی از جریان الکتریکی استفاده می‌شود. الکتروتراپی می‌تواند علل ایجادکننده سندرم درد میوفاسیال را برطرف کند.

این روش به کاهش درد ماهیچه‌ای، رفع خستگی‌های فرض و درمان اضطراب و افسردگی کمک می‌کند. درمان قطعی میوفاسیال با انجام تمرینات فیزیوتراپی دست یا فیزیوتراپی سر و گردن است.

توجه: کلیه این تمرین‌ها باید با نظر پزشک معالج شما تجویز گردند و انجام سرخود تمرینات، می‌تواند باعث آسیب بافتی و افزایش درد شما گردد.

تمریناتی که در عکس مشخص شدند، باعث کشش و تقویت عضلات شکم، پشت و اندام تحتانی می‌شوند. سعی کنید تمامی حرکات را در هر جلسه تمرینی انجام دهید و در هر ست هر حرکت را حداقل ۵ بار و به مدت ۱۰ ثانیه تکرار کنید.

توضیح شکل (به ترتیب از بالا به پایین):

• Gluteal stretch: همان‌طور که در شکل مشخص است اندام تحتانی را از ران به سمت شکم خود می‌کشید و در حالت حداکثر کشش باید حدود ۱۰ ثانیه نگه‌دارید. تکرار آن حداقل ۱۰ بار، ۳ بار در روز.
• Standing hamstring stretch: یک‌پا را روی بلندی قرار دهید و بدون خم کردن زانو روی ران خم شوید. در حالت حداکثر کشش باید حدود ۱۰ ثانیه و تکرار آن حداقل ۱۰ بار، ۳ بار در روز٫
• Resisted hip abduction: همان‌طور که در شکل مشخص است از یک تراباند (باندهای کششی مخصوص ورزش) برای تقویت عضلات دورکننده ران استفاده می‌کنید. لازم است این حرکت ۲۰ بار و حداقل ۵ ست، ۳ بار در روز انجام شود.
• Plank: روی سطحی نسبتاً سفت دمر دراز می‌کشید (مانند شکل). لازم است این حرکت ۲۰ بار و حداقل ۵ ست، ۳ بار در روز انجام شود.
• Side plank: روی سطحی نسبتاً سفت مانند شکل عمل می‌کنید. لازم است این حرکت ۲۰ بار و حداقل ۵ ست، ۳ بار در روز انجام شود.
• Prone hip extension with bent leg: روی سطحی نسبتاً سفت دمر دراز می‌کشید (مانند شکل) و یک بالشتک زیر لگن قرار می‌دهید و یک زانو را در حالت ۹۰ درجه خم نگه می‌دارید و سپس سعی می‌کنید در همان حالت زانو و ران را از روی تخت بلند کنید. لازم است این حرکت ۲۰ بار و حداقل ۵ ست، ۳ بار در روز انجام شود.
• Clam exercise: روی سطحی نسبتاً سفت به بغل دراز بکشید (مانند شکل) و کل اندام تحتانی را به سمت بیرون بچرخانید به‌طوری‌که پاشنه دو پا از هم جدا نشوند و روی‌هم باشند. این حرکت هم لازم است ۲۰ بار و حداقل ۵ ست، ۳ بار در روز انجام گردد.

اگر عضلات شما سفت می‌باشند، قبل از انجام تمرینات، از کیسه آب گرم روی ماهیچه‌ها استفاده کنید یا دوش یا حمام گرم بگیرید. از انجام تمریناتی که باعث ایجاد درد می‌شوند خودداری کنید. کلیه تمرینات باید به‌طور جداگانه برای هر طرف (دوطرفه) انجام گردد.

تشخیص سندروم درد میوفاسیال

سندروم درد میوفاسیال شباهت زیادی با بسیاری از دردها دارد. به همین دلیل ممکن است هنگام تشخیص با هر یک از این دردها اشتباه شود. زمانی که فرد احساس درد شدید و غیرقابل تحملی را در قسمت گردن خود داشته باشد که همراه با گرفتگی عضلات است، باید برای درمان اقدام کرده و شرح حال خود را به پزشک متخصص ارائه کند.

به دلیل اینکه این سندروم ماهیچه‌های گردن، کتف و سینه را درگیر می‌کند ممکن است با دردهای قلبی اشتباه شود. به همین دلیل پزشک در هنگام شرح حال گرفتن، باید به موارد خاصی توجه کند و تنها به عکس یا ام آر ای توجه نکند.

در حقیقت برای تشخیص سندروم درد میوفاسیال نیازی به عکس‌برداری نیست. پزشک با معاینه و با گرفتن توضیحات و شرح حال از بیمار می‌تواند این بیماری را تشخیص دهد. معمولاً پزشکان ابتدا موضع درد را بررسی می‌کنند. به این منظور روی قسمتی که دچار اسپاسم شده و کمی سفت شده است را به آرامی فشار می‌دهد. با فشار به این قسمت در صورت ابتلا به این سندروم، درد باید به سمت بازو یا انگشتان کشیده شود. در واقع پزشک باید نقطه ماشه درد را پیدا کرده و با فشردن آن متوجه این بیماری شود. در هنگام فشردن این نقطه، اسپاسم عضلانی در دیگر قسمت‌ها ایجاد می‌شود. که همین یک نشانه برای وجود این بیماری است.

ممکن است بیمار در هنگام شرح حال دادن در مورد تأثیر سرما و گرما روی کم و زیاد شدن دردش بگوید. یعنی درد با سرما بیشتر شده و با گرما کاهش پیدا می‌کند. این موضوع شباهت این بیماری را با آرتروز و دردهای عضلانی و استخوانی نشان می‌دهد. پزشک نباید تنها به همین موضوع اکتفا کند. اما اگر بیمار از مشکلات خواب گلایه داشته باشد، آن‌گاه می‌توان این علائم را برای تشخیص سندروم میوفاسیال کنار هم قرار دهد. بیماران مبتلا به این سندروم گاهی حتی با بیدار شدن از خواب شبانه بر اثر درد، مجبور می‌شوند که نیمه‌های شب به مراکز درمانی مراجعه کنند. این هم یکی دیگر از دلایلی است که پزشک شاید بتواند به این بیماری مشکوک شودد.

از طرف دیگر نوع درد در عضلات گردن و نحوه انتشار آن، ممکن است با آرتروز گردن هم اشتباه شود. پس پزشک باید به این نکته هم کاملاً توجه کند.

با توجه به مواری که گفته شد، هیچ راه خاصی برای تشخیص این سندروم وجود ندارد و تنها یک پزشک حاذق می‌تواند از روی علائم بیمار، و با معاینه بالینی متوجه این بیماری شود. ممکن است پزشکان برای اینکه شکی بین این بیماری و دیگر بیماری‌های شایع مربوط به گردن و ستون فقرات ایجاد نشود، از بیمار عکس یا MRI بخواهند. در این صورت علائم اصلی این بیماری در هیچ عکس رادیولوژی خود را نشان نخواهند داد. در این آزمایش‌ها عموماً آرتروز گردن، یا خروج مهره دیسک از ستون فقرات در قسمت گردن دیده شود. یعنی در واقع اصل موضوع و ریشه اصلی درد کشف نخواهد شد.

با توجه به جمیع شرایط، پزشک بعد از تشخیص این بیماری، راه‌کارهای درمانی خود را ارائه خواهد کرد.

علائم سندروم درد میوفاسیال

سندروم درد میوفاسیال نشانه‌هایی دارد که با توجه به آن می‌توان این بیماری را تشخیص داد:

درد

اولین نشانه برای بسیاری از بیماری‌ها درد است. در این بیماری دردهای موضعی در ماهیچه‌ها حس می‌شود. این درد را بیشتر در عضلات گردن، پایین کمر و ستون فقرات می‌توان حس کرد. دردی که با فعالیت زیاد، بیشتر شده و گاهی در یک سمت بدن بیشتر حس می‌شود. معمولاً این درد به این صورت است که در یک نقطه در پشت کتف، جایی میان کتف و ستون فقرات، فرد احساس درد دارد. این درد به مرور ممکن است به سمت گردن یا جلوی قفسه سینه کشیده شود. این درد حالتی شبیه به برق گرفتگی ندارد. در واقع یک درد تند و تیز نیست. یک دردی که در این قسمت‌ها کاملاً پخش شده و این نقاط را حساس می‌کند. نوع این درد و جای آن به گونه‌ای است که ممکن است با دردهای مربوط به قلب اشتباه گرفته شود. حتی این درد با درد دیسک گردن هم گاهی اشتباه گرفته می‌شود. به دلیل شباهت زیاد این دردها، پزشک برای گرفتن شرح‌حال، تنها به درد توجه نخواهد کرد. نکته مهم این درد این است که به صورت خفیف معمولاً با بیمار خواهد ماند.

گرفتگی عضلات

بیمار مبتلا به این سندروم، در بعضی از عضلات بدن احساس اسپاسم و گرفتگی دارد. گاهی این گرفتگی به صورت یک گره کوچک در بعضی نقاط مانند گردن دیده می‌شود. گاهی هم حالتی شبیه به ضعف عضلانی دیده می‌شود. پزشک با معاینه این قسمت‌ها می‌تواند متوجه سفتی یا گره در قسمت ماهیچه‌ها شده و با لمس آن این سندروم را تشخیص دهد. حتی ممکن است مفاصل نزدیک به این عضلات هم کمی سفت شوند و گرفتگی داشته باشند.

اختلال خواب

بیمارانی که مبتلا به سندروم میوفاسیال هستند، مشکلات خواب زیادی دارند. این افراد عموماً الگوی خواب نامنظمی دارند و در هنگام بیداری هم مدام احساس خواب آلودگی دارند. منظور از الگوی نامنظم خواب این است که این درد می‌تواند فرد را از خواب بیدار کند یا مانعی برای به‌خواب رفتن او باشد. شاید بتوان گفت که این درد در هنگام شب بیشتر هم می‌شود.

شدید شدن درد با عوامل مختلف

این درد معمولاً با فعالیت زیاد افزایش پیدا می‌کند. در عین حال با وجود سرما هم شاهد افزایش درد خواهیم بود. این در حالی است که در صورتی که فرد استراحت کند، یا احساس گرما داشته باشد، درد کم خواهد شد. بنابراین می‌توان به این نشانه به عنوان یک دلیل برای ابتلا به این بیماری توجه کرد. از این نظر البته این دردها شبیه به دردهایی مانند آرتروز هستند. در آرتروز هم، سرما و استرس و فعالیت زیاد باعث افزایش درد می‌شود. پس هنگام شرح حال باید به این مورد هم توجه کرد.

خشکی بدن

بعد از انجام فعالیت‌های ورزشی یا فعالیت‌های مختلف دیگر، فرد مبتلا به این سندروم میوفاسیال، احساس خشکی در بدن خود دارد.

افسردگی

یکی دیگر از مشکلات افراد مبتلا به این سندروم، اختلالات رفتاری، روحی و افسردگی است. مشکلی که شاید به سختی بتوان ریشه آن را در این درد پیدا کرد.

منبع